Uusâ

Ekonomia

Ekonomia

Käähvi hadde paijaan ain – korrâsumos hadde ive 1977 maŋa

Käähvi hadde paijaan ain. New York pöörsist käähvi hadde juuvsâi alemuu tääsis masaba viđâlov ihán. Ive 1977 maŋa käähvi ij lah kuássin lamaš nuuvt...
Ekonomia

Saksalâš autovalmâšteijee Volkswagen ij lah vuábdám autoid siämmáá ennuv ko ovdil

Volkswagen uáiná vuobdum autoi mere kiäppánmin. Taan ive Saksa stuárráámus autovalmâšteijee lii vuábdám 6,5 miljovn autod. Taat lii nelji prooseent ucceeb ko siämmáá ääigi...
Ekonomia

Piäluštiččii-uv Notre-Dame kirho siisâpeessâmmáávsuh Pariisist puoh kirhoid Ranskaast?

Tot, kote áigu uápásmuđ taiđui já kulttuurân Pariisist, kárttá forgâ mäksiđ mäđhistis eenâb. Ranska haldâttâh lii áigumin pieijâđ siisâpeessâmmáávsu Notre-Dame kiirkon Pariisist. Taan räi...
Ekonomia

Uđđâ-Seeland tuuriistviäru paijaan

Uđđâ-Seeland lii meridâm pajediđ tuuriistviärus korrâsávt. Tääl tuuriistmáksu lii 35 Uđđâ-Seeland dollarid (suullân 20 eurod), mut roovvâdmáánu 1. peeivi rääjist hadde allaan 100 dollarân...
Ekonomia

Maailm paijeelkulâttempeivi lâi 1.8.

Porgemáánu vuossâmuu peeivist ovdâskulij olmooškodde lii iällám viälgás: tien peeivi lâi taan ive maailm paijeelkulâttempeivi. Tot meerhâš tom, ete Eennâmpáálu ulmuuh láá kulâttâm loopân...
Ekonomia

Baltia enâmeh luovâneh ohtâsii šleđgâviärmáduvâst Ruoššáin

Eestieennâm, Latvia já Liettua luovâneh Ruošâ haldâšem šleđgâviärmáduvâst kuovâmáánust 2025. Taan räi taah enâmeh láá juáhám šleđgâviärmáduv Ruoššáin já Vielgis-Ruoššáin. Ääšist muštâlij Liettua energiaminister Dainius...
Ekonomia

Maailmist kiävttoo tääl eenâb ruttâ eennâmpiäluštmân ko kuássin ovdil

Masa ubâ maailmist kevttui moonnâm ive eenâb ruttâ eennâmpiäluštmân ko ovdebái iivij, čiälgá Tukholma almugijkoskâsâš ráávhuinstituut (SIPRI) raportist. Ive 2023 maailm puoh enâmeh kevttii ohtsis...
Ekonomia

Kaakao tivro já tivro, lii-uvks tast suklaa loppâ?

Suklaa lii puohâi mielâhersku. Suklaakonvehteh láá veltimettumeh juovlâpeevdist, já suklaamaneh láá tergâdeh maaŋgâi pessijái juhlomist. Syemmilâš porá-uv koskâmiärálávt 6,5 kiilu suklaa ivveest. Maggaarsun ličij...
Ekonomia

Purrâmuš ij innig tivro siämmáá jotelávt ko tijmá

Purrâmuš ij innig tivro siämmáá jotelávt ko tijmá. Statistiikkuávdáá tiäđui mield purrâmušverkki lâi uđđâivemáánust tuše 1,4 prooseent tivrâsub ko moonnâm ive. Juovlâmáánust uđđâivemáánun purrâmuš...
Ekonomia

Sambialii irâttâsâst, mii uážui ovdedemiše Suomâst, kavnui pärnipargovyeimi

Sambialii irâttâsâst, mii uážui ovdedemiše Suomâst, kavnui pärnipargovyeimi. Irâttâs omâsteijee Lwenga Mulela mieldi koččâmâš ij lah pärnipargovyeimist tondiet ko párnáid ij lah maksum pälkki....

Käähvi hadde paijaan ain – korrâsumos hadde ive 1977 maŋa

Ekonomia
Käähvi hadde paijaan ain. New York pöörsist käähvi hadde juuvsâi alemuu tääsis masaba viđâlov ihán. Ive 1977 maŋa käähvi ij lah kuássin lamaš nuuvt...

Saksalâš autovalmâšteijee Volkswagen ij lah vuábdám autoid siämmáá ennuv ko ovdil

Ekonomia
Volkswagen uáiná vuobdum autoi mere kiäppánmin. Taan ive Saksa stuárráámus autovalmâšteijee lii vuábdám 6,5 miljovn autod. Taat lii nelji prooseent ucceeb ko siämmáá ääigi...

Piäluštiččii-uv Notre-Dame kirho siisâpeessâmmáávsuh Pariisist puoh kirhoid Ranskaast?

Ekonomia
Tot, kote áigu uápásmuđ taiđui já kulttuurân Pariisist, kárttá forgâ mäksiđ mäđhistis eenâb. Ranska haldâttâh lii áigumin pieijâđ siisâpeessâmmáávsu Notre-Dame kiirkon Pariisist. Taan räi...

Uđđâ-Seeland tuuriistviäru paijaan

Ekonomia
Uđđâ-Seeland lii meridâm pajediđ tuuriistviärus korrâsávt. Tääl tuuriistmáksu lii 35 Uđđâ-Seeland dollarid (suullân 20 eurod), mut roovvâdmáánu 1. peeivi rääjist hadde allaan 100 dollarân...

Maailm paijeelkulâttempeivi lâi 1.8.

Ekonomia
Porgemáánu vuossâmuu peeivist ovdâskulij olmooškodde lii iällám viälgás: tien peeivi lâi taan ive maailm paijeelkulâttempeivi. Tot meerhâš tom, ete Eennâmpáálu ulmuuh láá kulâttâm loopân...

Baltia enâmeh luovâneh ohtâsii šleđgâviärmáduvâst Ruoššáin

Ekonomia
Eestieennâm, Latvia já Liettua luovâneh Ruošâ haldâšem šleđgâviärmáduvâst kuovâmáánust 2025. Taan räi taah enâmeh láá juáhám šleđgâviärmáduv Ruoššáin já Vielgis-Ruoššáin. Ääšist muštâlij Liettua energiaminister Dainius...

Maailmist kiävttoo tääl eenâb ruttâ eennâmpiäluštmân ko kuássin ovdil

Ekonomia
Masa ubâ maailmist kevttui moonnâm ive eenâb ruttâ eennâmpiäluštmân ko ovdebái iivij, čiälgá Tukholma almugijkoskâsâš ráávhuinstituut (SIPRI) raportist. Ive 2023 maailm puoh enâmeh kevttii ohtsis...

Kaakao tivro já tivro, lii-uvks tast suklaa loppâ?

Ekonomia
Suklaa lii puohâi mielâhersku. Suklaakonvehteh láá veltimettumeh juovlâpeevdist, já suklaamaneh láá tergâdeh maaŋgâi pessijái juhlomist. Syemmilâš porá-uv koskâmiärálávt 6,5 kiilu suklaa ivveest. Maggaarsun ličij...

Purrâmuš ij innig tivro siämmáá jotelávt ko tijmá

Ekonomia
Purrâmuš ij innig tivro siämmáá jotelávt ko tijmá. Statistiikkuávdáá tiäđui mield purrâmušverkki lâi uđđâivemáánust tuše 1,4 prooseent tivrâsub ko moonnâm ive. Juovlâmáánust uđđâivemáánun purrâmuš...

Sambialii irâttâsâst, mii uážui ovdedemiše Suomâst, kavnui pärnipargovyeimi

Ekonomia
Sambialii irâttâsâst, mii uážui ovdedemiše Suomâst, kavnui pärnipargovyeimi. Irâttâs omâsteijee Lwenga Mulela mieldi koččâmâš ij lah pärnipargovyeimist tondiet ko párnáid ij lah maksum pälkki....

Lumme-energia tuáivu jieijâs äššigâšâin táválii šleđgâkevttim vástuppeiveehid

Ekonomia
Lumme-energia lii vuolgâttâm jieijâs äššigâššáid viestâ tast, et Taažâ markkânuásipeeli lii šleđgâpöörsist faallâm Suomâ markkânáid vástuppiäiván 24.11.2023 masaba 5 800 megawaati pehtilvuođâ verd meendu...

Lidl jooskâi pyehtimist purrâmušveerki kirdemmašináin Suomân

Ekonomia
Lidl-kävppikonsern tiäđáttâsâst muštâluvvoo, et Lidl ij innig vyebdi kirdemrahtin puohtum heđâlmijd já ruonnâsijd. Lidl lii viggâm lopâttiđ kirdemkuuljâtmijd jo kuhháá, mut majemui ivij Suomân...

Enâmânvärrejeijeeh finnejeh älkkeemusávt pargo njuolgist pargoadeleijest

Ekonomia
Enâmânvärrejeijeeh finnejeh älkkeemusávt pargo toin naalijn, et sij väldih njuolgist ohtâvuođâ pargoadeleijei. Meiddei uápisulmui peht pargo finnim lii uáli táválâš. Häärvis sist finnee pargo...

Finnair uásus koočâi korrâsávt vuossaargâ

Ekonomia
Vuossaargâ kirdemfinnodâh Finnair uásus koočâi aldasáid 7 % Helsig pöörsist. Suijân toos lii tot, et Finnair toimâttâsjođetteijee Topi Manner kuáđá finnoduv já sirdâšuvá teleoperaattor...

Koskokko lâi maailm paijeelkulâttempeivi

Ekonomia
Ubâ eennâmpáálu paijeelkulâttempeivi lâi moonnâm koskoho, porgemáánu 2. peeivi. Paijeelkulâttempeivi meerhâš äigipuudâ, kuás rekinistmij mield ulmui kulâttem mana paijeel eennâmpáálu jyehi-ivváá ääpist pyevtittiđ luánduriggoduvâid....

EU:st selvâttâlloo digitaallii euro anonväldim

Ekonomia
EU:st selvâttâlloo máhđulâšvuotâ digitaallii euro anonväldimist. Tágáreh euroh liččii kuávdášpaŋkkiruuđâ uđđâ häämi. Eurosedâleh já šlaantih pisoččii ain kiävtust, mut digitaallâš euro toi paaldâst tievâsmitáččij...

Suomâ lâi Euroop čiččâdin tivrâsumos eennâm moonnâm ive

Ekonomia
Aalmugijkoskâsii haddeviärdádâllâm mield Suomâ lâi moonnâm ive Euroop čiččâdin tivrâsumos eennâm. Viärdádâlmist lijjii fáárust 36 enâmid. Tain puoh tivrâsumos lâi Sveicci, já hälbimus lâi...

Maadâ-Afrik rand: uđđâ negatiivlâš ulâttâs

Ekonomia
Ovtâstum staatâi stuorrâvuolgâttâsulmuu mield Kapkaavpugist viärjuh láá pieijum taampân, mon oomâst ryeššilâs finnodâh. Maadâ-Afrik rand -kurssâ cuovkkij oppeet negatiivlii ulâttâs Ovtâstum staatâi dollar vuástá vástuppeeivi...

Sierâirâttâs Mattel lii almostittám uđđâ Barbie-nuke, mast lii Down-syndrom

Ekonomia
Down-syndrom barbie vuávájui ohtsâšpargoost NDSS (National Down Syndrome Society) -ornijduumáin. Nuke pihtâsijn láá piäivááloddááh sehe fiskis já čuovjis ivneh. Taah ivneh láá symbolliih já...

Moin naalijn kulâttiđ šleeđgâ, vâi tot šiäštoo?

Ekonomia
Tai peivij kulâtteijee suorgân jaamâs šleđgâreekkig leehâstdijnis. Ij lah ollágin väädis huámmášiđ, et šleeđgâ hadde lii pajanâm polváid. Nube tááhust väldikodálávt avžuuttuvvoo, et kulâtteijee...